انواع تجهیزات ابزار دقیق از جمله سنسورهای اندازه گیری سطح، تجهیزات اندازه گیری فشار، تجهیزات اندازه گیری دما، تجهیزات اندازه گیری فلو، تجهیزات کالیبراسیون، تجهیزات آنالایزر سیالات، تجهیزات اندازه گیری پرتابل برای پارامترهای فیزیکی، شیمیایی، برق و الکترونیک است.
ابزار دقیق چیست؟
ابزار دقیق به معنای استفاده از ابزارهایی است که خطای اندازه‌گیری را به حداقل رسانده و دقت بسیار بالایی را ارائه می‌دهند. این ابزارها به طور گسترده در صنایع مختلف برای اندازه‌گیری دقیق پارامترهایی مانند دما، فشار، سطح و جریان سیالات به کار می‌روند. ابزار دقیق به عنوان زیرساخت اساسی در سیستم‌های اتوماسیون و کنترل صنعتی عمل می‌کند. از طریق این ابزارها، امکان اندازه‌گیری، نمایش، انتقال، ثبت و کنترل پارامترهای مهم فیزیکی فراهم می‌شود.
ابزارهای دقیق در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی نقش بسیار مهمی ایفا می‌کنند و در انجام فرآیندها، کنترل کیفیت محصولات و بهبود عملکرد سیستم‌ها کاربرد دارند. این دستگاها باید به گونه‌ای طراحی شوند که در برابر شرایط سخت عملیاتی و محیطی مقاوم باشند. مواجهه با دماهای شدید، مواد شیمیایی یا دیگر مواد سوزاننده می‌تواند به آنها آسیب بزند یا دقت خوانش‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. بنابراین، بادوام بودن این حسگرها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
انواع تجهیزات ابزار دقیق
۱. حسگرها (Sensors): حسگر دما، حسگر فشار، حسگر سطح و حسگر جریان
۲. ترانسمیترها (Transmitters): ترانسمیتر دما، ترانسمیتر فشار و ترانسمیتر سطح
۳. کنترل‌کننده‌ها (Controllers): کنترل‌کننده PID و کنترل‌کننده منطقی برنامه‌پذیر (PLC)
۴. نمایشگرها (Displays): نمایشگر دیجیتال و نمایشگر آنالوگ
۵. ثبت‌کننده‌ها (Recorders): ثبت‌کننده کاغذی و رکوردر دیجیتال
۶. سیستم‌های کنترل توزیع‌شده (DCS): سیستم‌هایی برای کنترل و نظارت بر فرآیندهای صنعتی.
۷. تجهیزات تست و کالیبراسیون
برای اطمینان از دقت و عملکرد صحیح حسگرها و دیگر تجهیزات.
۸. عملگرها (Actuators)
برای انجام عملیات فیزیکی بر اساس سیگنال‌های کنترلی، مانند شیرها و موتورها.
۹. تجهیزات ایمنی
دستگاه‌های ایمنی مانند دتکتور گاز و حسگرهای تشخیص نشت گاز برای حفاظت انسان‌ها در برابر خطرات گازهای انفجاری، اشتعالی و سمی ساخته شده‌اند.
۱۰. شبکه‌های ارتباطی
برای اتصال و تبادل داده‌ها بین تجهیزات مختلف، شامل پروتکل‌های مدرن مانند هارت – مدباس Modbus و پروفی باس Profibus.
تجهیزات ابزار دقیق و کاربرد آنها در صنایع مختلف
ابزار دقیق از اجزای حیاتی در صنایع مختلف نظیر پتروشیمی، نفت و گاز، نیروگاه‌ها و دیگر بخش‌های صنعتی به حساب می‌آید. این تجهیزات به دلیل دقت بالا و قابلیت عملکرد در شرایط سخت، در فرآیندهایی مانند اندازه‌گیری سطح مایعات در مخازن، فشار سیالات در لوله‌ها و دما در کوره‌ها استفاده می‌شوند. ابزارهای دقیق مانند فلومترها برای اندازه‌گیری جریان سیالات، گیج‌های فشار برای سنجش فشار در لوله‌ها و مخازن و همچنین سنسورهای سطح برای تعیین میزان سطح مایعات درون مخازن نقش اساسی دارند.
استفاده از دتکتور گاز در معادن و تونل‌ها به دلیل ضروری بودن بررسی و تشخیص زودرس مسائل مربوط به گازهای سمی و قابل اشتعال بسیار حائز اهمیت است. این دستگاه‌ها می‌توانند به طور دقیق غلظت گازها را اندازه‌گیری کرده و در صورت لزوم اخطارهای لازم را صادر کنند.
دتکتورهای گاز معمولاً به‌صورت دستی یا خودکار عمل می‌کنند. در حالت دستی، کاربر با استفاده از دستگاه به‌طور مستقیم غلظت گازها را اندازه‌گیری می‌کند، در حالت خودکار، سنسورهای مخصوص به‌طور اتوماتیک غلظت گازها را اندازه‌گیری کرده و در صورت لزوم هشدار می‌دهند. نصب و راه‌اندازی صحیح دتکتور های گاز ثابت در معادن و تونل‌ها بسیار اهمیت دارد. این دستگاه‌ها باید در نقاط حساسی از محیط مورد استفاده قرار بگیرند تا بتوانند به‌صورت دقیق و موثر عمل کنند. همچنین، نگهداری و تعمیرات دوره‌ای این دستگاه‌ها نیز برای حفظ عملکرد صحیح آنها ضروری است.
مراحل انجام پروژه‌های ابزار دقیق
هر پروژه ابزار دقیق به چهار مرحله اصلی تقسیم می‌شود: طراحی، تأمین و خریداری، نصب و بهره‌برداری. در مرحله طراحی، مشخص می‌شود که کدام کمیت باید اندازه‌گیری شود و چگونگی انجام این اندازه‌گیری مشخص می‌شود. پس از طراحی، در مرحله تأمین تجهیزات، ابزارهایی که بهترین دقت و کمترین خطا را دارند، انتخاب می‌شوند. پس از آن تجهیزات خریداری شده و در مرحله نصب به صورت دقیق در محل قرار می‌گیرند. در نهایت، بهره‌برداری با رعایت اصول ایمنی صورت می‌گیرد تا فرآیند کنترل و اندازه‌گیری به طور کامل انجام شود.
ترانسمیترها و نقش حیاتی آنها
یکی از مهم‌ترین تجهیزات ابزار دقیق، ترانسمیترها هستند که به منظور اندازه‌گیری پارامترهای مختلف نظیر دما، فشار، جریان و سطح در صنایع به کار می‌روند. ترانسمیترها اطلاعات اندازه‌گیری شده را به اتاق‌های کنترل یا مراکز عملیاتی ارسال می‌کنند و بسته به نوع اندازه‌گیری که انجام می‌دهند، به ترانسمیترهای دما، فشار، جریان و سطح تقسیم می‌شوند.
به دلیل دقت بالای این تجهیزات، آنها یکی از اجزای کلیدی در سیستم‌های اتوماسیون صنعتی محسوب می‌شوند.
سنسورها در ابزار دقیق
سنسورها از دیگر اجزای حیاتی در سیستم‌های ابزار دقیق هستند که به منظور تبدیل پارامترهای فیزیکی به سیگنال‌های الکتریکی یا نیوماتیکی به کار می‌روند. انواع مختلف سنسورها شامل سنسورهای فشار، دما، جریان و سطح وجود دارد که بسته به نیازهای صنایع مختلف انتخاب می‌شوند. به عنوان مثال، سنسورهای الکتریکی مانند RTDها و ترموکوپل‌ها برای اندازه‌گیری دما به کار می‌روند و سنسورهای غیر الکتریکی نظیر ترمومترهای مکانیکی نیز در برخی موارد استفاده می‌شوند.
نقش ترانسدیوسرها در انتقال داده‌ها
ترانسدیوسرها نقش مهمی در انتقال سیگنال‌های اندازه‌گیری شده از سنسورها به سیستم‌های کنترل دارند. این دستگاه‌ها سیگنال‌های الکتریکی را به نیوماتیکی یا برعکس تبدیل می‌کنند و از طریق این تبدیل‌ها امکان پردازش داده‌های مختلف در سیستم‌های کنترلی فراهم می‌شود. ترانسدیوسرها بسته به نوع تبدیل خود به چهار دسته تقسیم می‌شوند و نقش بسیار مهمی در انتقال داده‌های ابزار دقیق به سیستم‌های اتوماسیون دارند.
کنترلرها و سیستم‌های کنترل صنعتی
کنترلرها یکی دیگر از اجزای مهم سیستم‌های ابزار دقیق هستند که به منظور اجرای توابع کنترلی در فرآیندهای صنعتی به کار می‌روند. کنترلرها خروجی‌های اندازه‌گیری شده از ترانسمیترها را پردازش کرده و بر اساس توابع از پیش تعریف شده، واکنش‌های مناسب را اعمال می‌کنند. در سیستم‌های پیشرفته امروزی از کنترلرهای توزیع‌پذیر (DCS) و کنترل‌کننده‌های فازی (FCD) برای اجرای فرآیندهای پیچیده استفاده می‌شود.
قیمت تجهیزات ابزار دقیق
قیمت تجهیزات ابزار دقیق بسته به عوامل مختلفی از جمله دقت اندازه‌گیری، مقاومت در برابر شرایط محیطی و تکنولوژی استفاده شده تعیین می‌شود. تجهیزاتی که دارای دقت بالاتر و فناوری‌های پیشرفته‌تری هستند، معمولاً قیمت بالاتری دارند. علاوه بر این، عمر مفید تجهیزات و هزینه‌های نگهداری و تعمیرات نیز بر قیمت نهایی تأثیرگذار است. این عوامل همگی نشان‌دهنده اهمیت سرمایه‌گذاری در انتخاب تجهیزات مناسب و متناسب با نیازهای صنعتی است.
شرکت ابزار دقیق آداک فرآیند سپهر در ایران نمایندگی فروش برندهای معتبر بین‌المللی نظیر: Endress+Hauser اندرس هاوزر – VEGAوگا – فیشر FISHER – رزمونت ROSEMOUNT – پروسنس PROSENSE و KOBOLD کوبولد می‌باشد.
نصب و راه‌اندازی تجهیزات ابزار دقیق
فرآیند نصب و راه‌اندازی تجهیزات ابزار دقیق نقش مهمی در عملکرد صحیح سیستم‌های کنترل صنعتی ایفا می‌کند. برنامه‌ریزی دقیق پیش از نصب، اولین گام در این مسیر است. تعیین موقعیت‌های نصب، انتخاب مناسب‌ترین تجهیزات بر اساس شرایط محیطی و نیازهای پروژه، از جمله اقداماتی است که در این مرحله باید مدنظر قرار گیرد. به عنوان مثال، نصب سنسورهای فشار یا دما در نقاط صحیح و مناسب، می‌تواند دقت داده‌های اندازه‌گیری را به طرز چشمگیری افزایش دهد و از اختلال در عملکرد سیستم‌ها جلوگیری کند.
راه‌اندازی و کالیبراسیون تجهیزات
یکی از مراحل مهم پس از نصب، کالیبراسیون تجهیزات است. این فرآیند به منظور تنظیم و بهینه‌سازی عملکرد دستگاه‌ها انجام می‌شود. تجهیزات مانند ترانسمیترها، کنترلرها و سنسورها باید به طور دقیق کالیبره شوند تا داده‌های صحیح و دقیقی به سیستم‌های کنترل ارسال شود. هرگونه خطا در کالیبراسیون می‌تواند به خوانش‌های نادرست منجر شود و در نهایت باعث کاهش کیفیت عملکرد فرآیندهای صنعتی و افزایش احتمال وقوع مشکلات در تولید یا ایمنی شود.
دتکتور گاز
دتکتور گاز ابزار حیاتی برای شناسایی و نظارت بر گازهای مختلف در مکانهای صنعتی است. این تجهیزات نقش کلیدی در سیستم‌های ایمنی ایفا می‌کند. این دستگاه با تشخیص سریع و دقیق گازهای خاص، قادر است هشدارهای لازم را در صورت بروز نشتی ارائه دهد. این هشدارها به افراد حاضر در منطقه امکان می‌دهد تا به سرعت اقدامات ضروری را انجام داده و از محیط خطرناک خارج شوند.
دتکتور گاز وسیله‌ای برای رصد کردن و تشخیص غلظت گازهای انفجاری، سمی و قابل اشتعال در جو یک محیط است. دتکتورهای گاز می‌توانند تغییرات کوچک در ترکیبات گاز هوا را تشخیص دهند و قبل از رسیدن گازها به سطوح خطرناک، اقدامات پیشگیرانه را انجام دهند.
دتکتور گاز که گاهی اوقات به عنوان نشت یاب گاز، آشکارساز گاز و ردیاب گاز نامیده می‌شود، از فناوری‌های مختلفی برای تشخیص گازهای خطرناک در هوا استفاده می‌کند. طبق الزامات اداره استاندارد بایستی این تجهیزات در مکان های صنعتی، تجاری، مسکونی و آزمایشگاه‌ها نصب شوند. آشکارساز گاز نقش مهمی در ایمنی محیطی و حفاظت از سلامتی افراد دارند.
دتکتور گاز هیدروژن پروسنس ضدانفجار و صنعتی H2
از ویژگی‌های بارز این سری مجهز شدن به نمایشگر LCD است که به کاربران امکان می‌دهد تا غلظت‌های گازها و وضعیت آنها را به صورت لحظه‌ای مشاهده کنند. این قابلیت، نظارت آسان و فوری بر شرایط محیطی را فراهم می‌آورد و به کاربران این امکان را می‌دهد که در صورت بروز هرگونه تغییر خطرناک، سریعاً اقدامات لازم را انجام دهند.
دتکتور گاز هیدروژن ابزارهای ضروری برای شناسایی و هشدار در مورد نشت هیدروژن هست، که در محیط‌های مختلف صنعتی به منظور حفظ امنیت و جلوگیری از حوادث استفاده می‌شوند.
دتکتور گاز بشدات اقتصادی پروسنس PE-3612-R با سنسور کاتالیتیک، خروجی جریانی و مدباس RS485 و نیز رله برده 3 رله ای قابل تنظیم. رنج تشخیص 0 تا 100درصد LEL. این مدل با تمامی گواهینامه های معتبر ضدانفجاری تولید و برای مناطق زون 1 و 2 بهترین عملکرد را دارند.
در زیر به کاربردهای گسترده دتکتور گاز هیدروژن پروسنس اشاره می‌کنیم.
صنایع پتروشیمی
در صنایع پتروشیمی، هیدروژن به وفور یافت می‌شود، چه به عنوان یک ماده واسطه در فرآیندهای شیمیایی و چه به عنوان یک سوخت. دتکتورهای گاز هیدروژن در این محیط‌ها برای اطمینان از اینکه سطح گاز هیدروژن از حد امن تجاوز نمی‌کند، ضروری هستند.
نیروگاه‌های برق
در نیروگاه‌ها، هیدروژن به عنوان خنک‌کننده در توربین‌های بزرگ استفاده می‌شود. این گاز به دلیل خاصیت خنک‌کنندگی بالا انتخاب می‌شود، اما خطر نشتی همواره وجود دارد.
کارخانه‌های تولید باتری
هنگام شارژ یا تخلیه باتری‌ها، ممکن است گاز هیدروژن آزاد شود. این وضعیت خصوصاً در کارخانه‌هایی که باتری‌های سرب-اسیدی تولید یا شارژ می‌کنند، رایج است.
تاسیسات تولید و ذخیره‌سازی هیدروژن
در تاسیساتی که در آنها هیدروژن تولید، فشرده‌سازی، یا ذخیره می‌شود، دتکتورهای گاز برای نظارت دائمی بر محیط و تشخیص سریع هرگونه نشت ضروری هستند.
اتاق‌های UPS و مراکز داده
اتاق‌هایی که باتری‌ها در آنها نگهداری و شارژ می‌شوند، می‌توانند محل تجمع گاز هیدروژن باشند. این موضوع در مراکز داده یا اتاق سرور نیز صدق می‌کند، همچین اتاق های باتری‌ها UPS برای تأمین برق اضطراری.